*مهدی یار*

خاطرات اسارت در کنار همه سختی ها و عذاب‌هایش برای آزادگان ما شیرینی خودش را هم دارد. لحظاتی که دور از خانواده و در سرزمینی غریب سپری شد اما شاهنامه ای بود که آخرش خوش درآمد. آنچه می خوانید بخشی از خاطرات آزاده محمدرضا یزدیان است:
برای مجروحین و افراد مریض، امتیازهای بیشتری از قبیل استفاده از جا، آب، غذا و… در نظر گرفته می شد. فضای سلول ها نسبت به جمعیت موجود، بسیار کوچک بود. عده ای به نوبت می خوابیدند، شماری می نشستند، و تعدادی می ایستادند. (البته روی یک پا). آن عده ای که می خوابیدند، سه یا چهار طبقه می خوابیدند (باورش خیلی سخت است) اما واقعاً وضع این طور بود. مثلاً سه نفر کنار هم می خوابیدند.
پاهایشان را دراز می کردند و سه نفر از بغل روی این سه نفر می خوابیدند (یکی روی پاهای آنها، یکی روی شکم ها و یکی روی سینه های آنان). که جمعاً می شدند شش نفرکه دو طبقه خوابیده بودند. به همین ترتیب تا دو طبقه دیگر هم خیلی موارد روی اینها می خوابیدند که به این صورت تا چهار طبقه روی هم می خوابیدند. اگر یک نفر کمی می خواست تکان بخورد، داد نفرات دیگر درمی آمد.
آنهایی هم که می نشستند بسیار فشرده بودند، طوری که هیچ کس قادر به تکان خوردن نبود. عده ای هم که از این وضع، ناراحت بودند و بدن شان به شدت در فشار بود، بلند شده و روی یک پا می ایستادند و پای دوم را روی آن یکی می گذاشتند، چون واقعاً جا برای این که آدم بتواند پای دیگرش را روی زمین بگذارد، وجود نداشت.
اسیر10

گروه ها به ترتیب و یا به نوبت جای خودشان را با هم عوض می کردند. خوابیده ها با نشسته ها و نشسته ها با ایستاده ها. درمدت دو ماه اقامت در این زندان، شاید تعدادی از بچه ها به دلیل همین کمبود جا و نبودن هوای کافی، جان باختند و تلف شدند. وضع آب و غذایمان هم بهتر از جا و مکان مان نبود.
روزانه دو وعده برای ما غذا می آوردند: ظهر و شب. ظهرها آبگوشت! و نان. شب ها برنج و آب پیاز. مقدار جیره غذایی هر نفر در ظهر یک قورت کوچک آبگوشت بود و یک لقمه کوچک نان. آبگوشت در عراق، با آبگوشت در ایران بسیار متفاوت است؛ آبگوشت های عراقی، برخلاف آبگوشت های وطنی که پر از گوشت و نخود و لوبیا و سیب زمینی و چاشنی های دیگر است، فقط آب گوشت است و علاوه ی کمی رب و زردچوبه و نمک. البته ما که هیچ وقت رنگ گوشتش را نداریم. فقط بعضی مواقع که از دست شان در می رفت، یک تکه استخوان یا یک ذره چربی و گاهی مواقع هم یک ریزه گوشت بهمان می دادند، آن هم نه همیشه.
غذای شب هم که برنج با آب پیاز بود؛ به هرکدام از ما حدوداً یک قاشق برنج و آب پیازمی دادند و این اندک، غذای یک آدم در یک شبانه روز بود. در تمام مدت دو ماه اقامت در زندان، این جیره غذایی اسرا بود. البته در آخرین روزها یک قورت چایی هم به آن اضافه نمودند.

روستایی فقیری که از تنگدستی و سختی معیشت جانش به لب رسیده بود، نزد آخوند ده رفت و گفت: آملا، فشار زندگی آنقدر مرا در تنگنا قرار داده که به فکر خودکشی افتاده ام. از روی زن و بچه هایم خجالت می کشم، زیرا حتی قادر به تامین نان خالی برای آنان نیستم. با زن، شش فرزند قد و نیم قد، مادر و خواهرم در یک اتاق کوچک مخروبه زندگی می کنیم، که با هر نم باران آب به داخل آن چکه می کند. این اتاق آنقدر کوچک است که شب وقتی چسبیده به هم در آن می خوابیم، پای یکی دو نفرمان از درگاه بیرون می ماند. دیگر ادامه این وضع برایم قابل تحمل نیست… پیش تو، که مقرب درگاه خدا هستی، آمده ام تا نزد او شفاعت کنی که گشایشی در وضع من و خانواده ام حاصل شود.
آخوند پرسید:
از مال دنیا چه داری؟
روستایی گفت:
همه دار و ندارم یک گاو، یک خر، دو بز، سه گوسفند، چهار مرغ و یک خروس است.
آخوند گفت:
من به یک شرط به تو کمک می کنم و آن این است که قول بدهی هرچه گفتم انجام بدهی.
روستایی که چاره ای نداشت، ناگزیر شرط را پذیرفت و قول داد….
آخوند گفت:
امشب وقتی خواستید بخوابید باید گاو را هم به داخل اتاق ببری. روستایی برآشفت که: آملا، من به تو گفتم که اتاق آنقدر کوچک است که حتی من و خانواده ام نیز در آن جا نمی گیریم. تو چگونه می خواهی که گاو را هم به اتاق ببرم؟!
آخوند گفت: فراموش نکن که قول داده ای هر چه گفتم انجام دهی وگرنه نباید از من انتظار کمک داشته باشی.
صبح روز بعد، روستایی پریشان و نزار نزد آخوند رفت و گفت: دیشب هیچ یک از ما نتوانستیم بخوابیم. سر و صدا و لگداندازی گاو خواب را به چشم همه ما حرام کرد.
آخوند یکبار دیگر قول روستایی را به او یادآوری کرد و گفت:
امشب علاوه بر گاو، باید خر را نیز به داخل اتاق ببری.
چند روز به این ترتیب گذشت و هر بار که روستایی برای شکایت از وضع خود نزد آخوند می رفت، او دستور می داد که یکی دیگر از حیوانات را نیز به داخل اتاق ببرد تا این که همه حیوانات هم خانه روستایی و خانواده اش شدند! روز آخر روستایی با چشمانی گود افتاده، سراپای زخمی و لباس پاره نزد آخوند رفت و گفت که واقعا ادامه این وضع برایش امکان پذیر نیست!
آخوند دستی به ریش خود کشید و گفت: دوره سختی ها به پایان رسیده و به زودی گشایشی که می خواستی حاصل خواهد شد. پس از آن به روستایی گفت که شب گاو را از اتاق بیرون بگذارد!
ماجرا در جهت معکوس تکرار شد و هر روز که روستایی نزد آخوند می رفت، این یک به او می گفت که یکی دیگر از حیوانات را از اتاق خارج کند تا این که آخرین حیوان، خروس نیز بیرون گذاشته شد.
روز بعد وقتی روستایی نزد آخوند رفت، آخوند از وضع او سئوال کرد و روستایی گفت: خدا عمرت را دراز کند آملا، پس از مدتها، دیشب خواب راحتی کردیم. به راستی نمی دانم به چه زبانی از تو تشکر کنم. آه که چه راحت شدیم

«محمود معزپور» به تاریخ چهارشنبه، 13 شهریور 1347 شمسی (10 جمادی الثانی 1388 قمری) در تهران متولد شد. حضرت روح الله که پای بر باند فرودگاه «مهرآباد» گذاشت، او فقط ده سال داشت. اما آن قدر همت و غیرت از پدرش «حاج علی اصغر» به ارث برده بود که تا هفت سال بعد، خودش را به مقام «بسیجیِ خمینی» برساند و در بزرگ ترین شاه‌کارِ نظامی فرزندانِ «اسلام ناب محمدی(صلوات الله علیه)» در شبه جزیره «فاو» حاضر شود. پنج عملیات دیگر لازم بود تا «محمود»، مدرک قبولی خود را از مولایش، «اباعبدالله الحسین(صلوات الله علیه)» دریافت کند و به تاریخ چهارشنبه، 19 فروردین 1366 شمسی (8 شعبان المعظم 1407 قمری) ، پای بر بساطِ «عند ربهم یرزقون» بگذارد. گوارای وجوش باد
سنگِ مزار شهید «محمود معزپور» در بهشت زهرای تهران، به شکلی هنرمندانه و دلنشین، مراتب صعود او به «اعلی علیین» و دریافت مدرک قبولی اش را مجسم کرده است:

مرتضی در ۱۴ آذر سال ۱۳۲۳ همزمان با عید سعید غدیرخم در خانواده ای متدین در شاهرود متولد شد. وی که از استعداد قابل توجهی برخوردار بود، تحصیلات خود را در دبیرستان البرز تهران به پایان رساند و جزء سه نفر برتر رشته پزشکی شد. مرتضی فعالیت های سیاسی و اجتماعی خود را از دوران جوانی آغاز کرد، از جمله فعالیت های سیاسی او در دوران دانشجویی تأسیس انجمن اسلامی دانشکده پزشکی بود. وی در ۱۶ شهریور ۱۳۵۱ با پروین سلیحی ازدواج کرد که حاصل این وصلت پسری به نام یاسر بود.
مرتضی در سال ۱۳۵۰ با سازمان مجاهدین خلق ایران آشنا شد و در تمام مدت عضویّت در سازمان بر اعتقادات مذهبی خود پایدار ماند و در برابر تغییرات ایدئولوژی سازمان قاطعانه مقاومت کرد و پس از اطلاع از ماهیّت و عملکرد مرکزیت سازمان، همکاری قبلی خود را راه خطا توصیف کرد و از آن ابراز پشیمانی نمود. لبّافی نژاد با اعترافات افراخته در ۱۱ مرداد ۱۳۵۴ در تبریز بازداشت و به تهران منتقل شد و همسرش نیز به جرم همکاری با سازمان بازداشت و در دادگاه نظامی به دو سال زندان محکوم گردید. مرتضی تحت شکنجه های طاقت فرسا قرار گرفت و در طول دوران زندان و بازجویی غالباً روزه دار بود. دکتر مرتضی لبافی نژاد سرانجام در چهارم بهمن ۱۳۵۴ اعدام گردید.
کسی باور نمی‌کرد که مرتضی با این تحصیلات در این حد متدین باشد

من واقعاً به تمام اخلاقیات و روحیات مرتضی غبطه می‌خوردم. انسانی بود که در تمام طول زندگی جز به رضای خدا و انجام تکلیفش فکر نمی‌کرد. ایشان در مراسم عروسی‌مان تعدادی چادر جلو در ورودی گذاشته بودند و به مادرشان تأکید کرده بودند که هر کس به قصد عروسی من می‌آید چادر سر کند تا هر گناهی هست به پای من نوشته نشود و روی کارت عروسی نوشت از ورود بانوان بدحجاب معذوریم. همین باعث شده بود عده‌ای هر وقت به منزل ما برای دیدن ایشان می‌آمدند با چادر و حجاب اسلامی می‌آمدند، در حالی که در مکان‌های دیگر اصلاً چادر به سر نمی‌کردند. حتی در صندوق عقب ماشین تعدادی چادر داشت که اگر زمانی از خانم‌های اقوام در خیابان سوار ماشین ایشان می‌شدند با چادر سوار شوند و همه دیگر با اخلاق دکتر آشنا بودند و حتی به ایشان عشق می‌ورزیدند.

دکتر بسیار انسان با ایمان و فوق‌العاده معتقد بود. هیچ کس باور نمی‌کرد که کسی با این همه تحصیلات در این حد متدین باش.
وقتی که دنیا را به دکتر دادند
در مدت زمانی که در کمیته بودم از میان تمام نگهبان‌ها، نگهبانی بود که احساس می‌کردم از بقیه سالم‌تر است و می‌توانم با او صحبت کنم و از شوهرم خبردار شوم؛ چرا که خیلی نگران شوهرم بودم. مدام از او سؤال می‌کردم که از دکتر خبر نداری؟ …
اوایل می‌ترسید حرفی بزند. فقط سکوت می‌کرد و وقتی التماس کردن‌ های مرا می‌دید، جواب می‌داد که حال شوهرت خوب است. او هم مدام سراغ تو را می‌گیرد و می‌پرسد: «خانم من حجابش را دارد؟ نکند از روی ترس یا اجبار حجابش را رعایت نکند؟» من هم به او جواب دادم که: «بله، خانمت حجابش را دارد.» نگهبان می‌گفت: «آن لحظه که این حرف را شنید انگار دنیا را به او دادند. چقدر خوشحال شده بود». نگهبان برایم تعریف کرد که دکتر تمام این شش ماه را روزه بوده است و مدام مشغول خواندن نماز یا دعا بود تا این که به شهادت رسید.

نکاتی از وصیت نامه شهید دکتر مرتضی لبافی نژاد
وصیت‌نامه غیر ارتشی مرتضی لبافی‌نژاد فرزند عباسعلی در سحرگاه مورخه ۴/ ۱۱/ ۱۳۵۴
بسم‌الله الرحمن الرحیم و به نستعین
سلام و درود گرم من به پدر و مادر عزیزم. پدر و مادر مهربانم. پدر و مادری که هیچ چیز را از من دریغ نکردند.
سلام من به پروین عزیزم. همسر مهربان و فداکارم. همسر متقی و پرهیزکارم.
سلام من بر یکایک فامیل عزیز و مهربانم که متاسفانه فرصت نام بردن یکایک آنها را ندارم.
برای من نگران نباشید که خداوند فرموده است “و لا تحسبن الذین قتلوا فی سبیل الله امواتا بل احیاء عند ربهم یرزقون".
مطالبی را مختصرا در زیر می‌نویسم و می‌خواهم دقیقاً این سفارشات اجرا گردد:

۱- مربی فرزندم فعلا و تا وقتی همسرم در زندان است پدر و مادرم خواهد بود و بعد خود همسرم. اگر زمانی همسر عزیزم خواست شوهری اختیار کند به نظر من بهتر است فرزندم را مجددا به پدر و مادرم بسپرد. به هر حال از مربی فرزندم هر که هست خواهان تربیت صحیح فرزندم می‌باشم. می‌خواهم او را نه تنها از نظر درسی بلکه از نظر مسائل مذهبی و اجتماعی نیز فردی آگاه و مطلع بار آورد. از نظر محبت نه کم و نه زیاد که هر دو زیان‌بخش است. در خانه‌ای که فرزندم رشد و تربیت می‌یابد تلویزیون و مجلات فاسد و هر گونه وسیله‌ای که موجبات فساد اخلاقش را ایجاد کند هرگز نباشد.
۲- سفارش به مادرم در مورد پروین عزیزم می‌کنم و می‌خواهم که همیشه و همواره نسبت به او محبت قبلی را حفظ کرده و به خصوص تا او در زندان است مکررا و مرتبا به دیدار او برود و از محبت به او فروگذار ننماید.
۶- به مادرم توصیه می‌کنم در نمازهایش دقت بیشتری کند و علی‌الخصوص در ضمن یکی دو سال آینده حتما به حج برود.
۷- به پدرم توصیه می‌کنم که او نیز در نمازهایش دقت بیشتری کند و حتما تلویزیون را بفروشد.
۸- در مراسمی که برای من بر پا می‌گردد اکیدا از شرکت زن‌های بی‌حجاب و یا حتی با چادر و یا روسری توری جلوگیری نمایید.
به همین جا مطالب فوق را ختم می‌کنم و بار دیگر سفارش می‌کنم مطالب فوق را دقیقاً اجرا نمایید.
قربان همگی فامیل عزیز
مرتضی لبافی‌نژاد
وصیت دیگری ندارم
منبع: جرعه نوش« کتاب خاطرات پروین سلیحی»

امیرالمومنین در بحارالانوار، جلد 74، ص 291 می فرمایند :اختلاط و گفتگو مردان با زنان نامحرم سبب نزول بلا و بدبختی خواهد شد، و دلها را منحرف می‌سازد.

ﻣـﺮﺩﯼ ﺑـﻪ ﭘـﯿـﺶ ﺯﻧـﺶ ﺁﻣـﺪ ﻭ ﺑـﻪ ﺍﻭ ﮔـﻔـﺖ: “ﻧـﻤـﯿـﺪﺍﻧـﻢ ﺍﻣـﺮﻭﺯ ﭼـﻪ ﻛـﺎﺭ ﺧـﻮﺑـﯽ ﺍﻧـﺠـﺎﻡ ﺩﺍﺩﻡ ﻛـﻪ ﯾـﻚ فرشته ﺑـﻪ ﻧـﺰﺩﻡ ﺁﻣـﺪ ﻭ ﮔـﻔـﺖ ﻛـﻪ ﯾـﻚ ﺁﺭﺯﻭ ﻛـﻦ ﺗـﺎ ﻣـﻦ ﻓـﺮﺩﺍ ﺑـﺮﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﺵ ﻛـﻨـﻢ"!

ﺯﻥ ﺑـﻪ ﺍﻭ ﮔـﻔـﺖ: “ﻣـﺎ ﻛـﻪ 16 ﺳـﺎﻝ ﺍﺟـﺎﻗـﻤـﻮﻥ ﻛـﻮﺭﻩ ﻭ ﺑـﭽـﻪ ﺍﯼ ﻧـﺪﺍﺭﯾـﻢ، ﺁﺭﺯﻭ ﻛـﻦ ﻛـﻪ ﺑـﭽـﻪ ﺩﺍﺭ ﺷـﻮﯾـﻢ.

ﻣـﺮﺩ ﺭﻓـﺖ ﭘـﯿـﺶ ﻣـﺎﺩﺭﺵ ﻭ ﻣـﺎﺟـﺮﺍ ﺭﺍ ﺑـﺮﺍﯼ ﺍﻭ ﺗـﻌـﺮﯾـﻒ‌ ﻛـﺮﺩ، ﻣـﺎﺩﺭﺵ ﮔـﻔـﺖ: “ﻣـﻦ ﺳـﺎﻟـﻬـﺎﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻧـﺎﺑـﯿـﻨـﺎ ﻫـﺴـﺘـﻢ، ﭘـﺲ ﺁﺭﺯﻭ ﻛـﻦ ﻛـﻪ ﭼـﺸـﻤـﺎﻥ ﻣـﻦ ﺷـﻔـﺎ ﯾـﺎﺑـﺪ”

ﻣـﺮﺩ ﺍﺯ ﭘـﯿـﺶ ﻣـﺎﺩﺭﺵ ﺑـﻪ ﻧـﺰﺩ ﭘـﺪﺭﺵ ﺭﻓـﺖ، ﭘـﺪﺭﺵ ﻧـﯿـﺰ ﺑـﻪ ﺍﻭ ﮔـﻔـﺖ: “ﻣـﻦ ﺧـﯿـﻠـﯽ ﺑـﺪﻫـﻜـﺎﺭﻡ ﻭ ﻗـﺮﺽ ﻭ ﻗـﻮﻟـﻪ ﺯﯾـﺎﺩ ﺩﺍﺭﻡ، ﺍﺯ ﺍﻭﻥ ﻓـﺮﺷـﺘـﻪ ﺗـﻘـﺎﺿـﺎﯼ ﭘـﻮﻝ ﺯﯾـﺎﺩﯼ ﻛـﻦ”

ﻣـﺮﺩ ﻫـﺮﭼـﻪ ﻛـﻪ ﻓـﻜﺮ ﻛـﺮﺩ ﻫـﻮﺍﯼ ﻛـﺪﺍﻣـﺸـﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺍﺷـﺘـﻪ ﺑـﺎﺷـﺪ، ﻛـﺪﺍﻡ ﯾـﻚ ﺍﺯ ﺍﯾـﻦ ﺍﻓـﺮﺍﺩ ﺗـﻘـﺪﻡ ﺩﺍﺭﻧـﺪ، ﺯﻧـﻢ؟ ﻣـﺎﺩﺭﻡ؟ ﭘـﺪﺭﻡ؟

ﺗـﺎ ﻓـﺮﺩﺍ ﺭﺍﻩ ﭼـﺎﺭﻩ ﺭﺍ ﭘـﯿـﺪﺍ ﻛـﺮﺩ ﻭ ﺑـﺎ ﺧـﻮﺷـﺤـﺎﻟـﯽ ﺑـﻪ ﭘـﯿـﺶ فرشته ﺭﻓـﺖ ﻭ ﮔـﻔـﺖ: “ﺁﺭﺯﻭ ﺩﺍﺭﻡ ﻛـﻪ ﻣـﺎﺩﺭﻡ ﺑـﭽـﻪ‌ﺍﻡ ﺭﺍ ﺩﺭ ﮔـﻬـﻮﺍﺭﻩﺍﯼ ﺍﺯ ﻃـﻼ ﺑـﺒـﯿـﻨـﺪ”

ﭼـﻘـﺪﺭ ﺧـﻮﺑـﻪ ﻣـﺎ ﻫـﻢ ﮐـﻤﯽ ﻓـﮑـﺮ ﮐـﻨـﯿـﻢ ﻭ ﻋـﺠـﻮﻻﻧـﻪ ﺗـﺼـﻤـﯿـﻢ ﻧـﮕـﯿـﺮﯾـﻢ